
Prouvènço, regien capitalo dou tourisme ! (Provence, région capitale du tourisme !)
Texte en Provençal suivi de sa traduction française
prouvènço, regien capitalo dóu tourisme !
La Prouvènço fa partido dei gràndei regien touristico d’Éuropo emai dóu mounde. D’abord, quand vias lei 30 milien de touristo que li venguèron en 2016 – siegue l’equivalènt dei touristo que van chasque an en Tailando vo la mita d’aquélei que l’agradon miés d’ana en Espagno ! –, Prouvènço tène la proumiero plaço en Franço pèr l’acuiènci dei touristo franceso e la segoundo pèr lei touristo dóu defouero. Puei, quand vias lei 3 milien de lié touristi (oustalarié, chambro d’oste, aubergo e residènci segoundàri de tourisme, pargue de campàgi), nouesto regien óucupo la segoundo plaço uroupenco pèr sa capacita d’acuiènci après Catalougno.
Enfin, touei lei fouarmo dóu tourisme que counouissèn aro li soun rapresentado, dóu tourisme dei ban de mar e climati au tourisme mountagnen emai terradouren vo ciéutadin, en passant pèr lou tourisme toucant la santa, la culturo vo la religien, sènso óublida l’ecoutourisme.
Fau bèn recounouisse que mancon pas leis atous pèr atriva lou mounde d’aquéstou caire de la planèto que lou soulèu, la mar, la mountagno li soun marca despuei toujour sus la tiero dei mounumen naciounau emai sus la dóu patrimòni moundiau de l’umanita ! E l’a de que faire qu’es pas de dire, coumo v’an bèn coumprés lei 360 óufici dóu tourisme e sendicat d’iniciativo de la regien que li poudèn apoundre aquélei que soun plaça pertout en Franço e dins lou mounde.
Verai, emé mai de 2500 ouro de souleiant dins l’an, 900 kiloumètre de couesto e un mountagnàgi, la Barro deis Escrin, que s’enausso à mai de 4100 mètre d’auturo, tout sèmblo de bèn s’amoulouna aquito pèr si regala d’un art de viéure prouvençau que plais ei gènt sèmpre que mai.
Imaginas dounc ! Sus un territòri regiounau grand de 31400 km2 (siegue 7%, vo quàsi, dóu territòri francés), si pòu prouficha de l’un dei patrimòni naturau lei mai varia d’Éuropo : 4 pargue naciounau (leis Escrin, Mercantour, Port-Cros, lei Calanco), 6 pargue naturau regiounau (Camargo, Leberoun, Queiras, Verdoun, Aupiho, Pre-Aup d’Azur), mant un espàci naturau apara coumo lou Mountagnàgi dei Calanco de Marsiho, e mai de 90 plan d’aigo touristi. Au tout, l’a 168 pargue e jardin proutegi !
Dóu coustat de la culturo, em’un maiun urban proun pigna – recampant 963 coumuno que trei soun demié lei vilo lei mai puplado de Franço (Marsiho, Niço, Touloun) e 23 viloto de mai de 25000 abitant –, sian pas estouna de trouva en Prouvènço uno ofro dei grosso emé pus de 2000 edifìci iscri vo mounumen istouri e mai de 400 musèu qu’un centenau soun classa emai countourroula : lou Palais dei papo e lou Mucem passon lei 500000 intrado chasque an !
Pèr subre-pes ? Prouvènço es l’un dei lue que si li councèntro lou mai de festenau au mounde ! Vaquito quàuqueis eisèmple pres dins lei Bouco-dóu-Rose pèr n’agué uno pichoto idèio : lou Festenau liri dez- Ais, lou Festenau internaciounau de pianò de la Roco-d’Anteroun, lei R.I.P. d’Arle (lei Rescontre Internaciounau de la Foutougrafìo), la Fiesta dei Sud, Marsiho Jazz dei cinq countinènt, vo enca, raport ei culturo dóu mounde, lou Festenau dóu Martegue, de Gèmo e de Castèu-Goumbert !
Jan-Miquèu TURC
Proufessour certifica de lingo prouvençalo
(Acadèmi de-z-Ais-Marsiho)